Rozstania – poszukiwania, Wojenne losy krakowian

środa, 5 maja 2021 - niedziela, 18 września 2022

  • środa, 5 maja 2021 - niedziela, 18 września 2022
>

Wystawa Muzeum Krakowa w oddziale Fabryka Emalia Oskara Schindlera mówi o tragicznych wydarzeniach z okresu II wojny światowej z perspektywy indywidualnej mieszkańców Krakowa. O swoich wojennych doświadczeniach opowiadają zarówno ci, którzy opuścili miasto w momencie wybuchu wojny, jak i ci, którzy sprowadzili się do niego później. Ich droga do Krakowa trwała niekiedy latami i wiodła przez kilka kontynentów.

Ekspozycja składa się z sześciu głównych części podzielonych tematycznie, tworzących pozornie oderwane od siebie opowieści. Poszczególne segmenty koncentrują się wokół następujących zagadnień: wybuch wojny i losy żołnierzy, deportacja cywilów na Wschód, zbrodnia katyńska, niemiecki terror okupacyjny, Zagłada krakowskich Żydów, praca przymusowa na rzecz Niemiec. W każdej z części wystawy prezentowanych jest kilka oryginalnych obiektów muzealnych uzupełnionych o relacje świadków, kopie fotografii, dokumentów i listów. Wystawie towarzyszy bogato ilustrowany katalog, stanowiący rozszerzenie i uzupełnienie przedstawionych treści. Wraz z komentarzem ułatwia zrozumienie szerszego kontekstu historycznego. Katalog jest również wyborem kilkudziesięciu fragmentów relacji świadków, ukazujących różnorodne doświadczenia wojenne mieszkańców Krakowa urodzonych z reguły po 1918 roku. Dobrano je w taki sposób, by odzwierciedlały możliwie najszerszy przekrój społeczny miasta: od przedstawicieli inteligencji po ludzi bez wyuczonego zawodu. Świadectwa te stanowią niezwykłą lekcję historii dla współczesnych, którzy wśród bohaterów opowieści być może odnajdą swoich krewnych lub sąsiadów. Wystawie towarzyszyć będzie również tzw. depozyt pamięci, w którym prezentowane będą rodzinne historie i pamiątki wypożyczane czasowo przez mieszkańców Krakowa.

Fabryka Emalia Oskara Schindlera

ul. Lipowa 4

Wielka historia II wojny światowej krzyżuje się tu z życiem codziennym, życie prywatne – z tragedią, która dotknęła cały świat.

Fabryka przy ulicy Lipowej 4 zaczęła działalność dwa lata przed wojną. Jesienią 1939 roku, gdy odebrano ją trzem żydowskim właścicielom, trafiła w ręce sudeckiego Niemca Oskara Schindlera (1908-1974), członka NSDAP i najprawdopodobniej współpracownika Abwehry. Dzięki rozległym koneksjom zdobył dla swojej Deutsche Emailwarenfabrik, zwanej potocznie Emalią, liczne zamówienia – zarówno cywilne (garnki, łyżki itp.), jak i wojskowe (np. menażki, a później także łuski do pocisków) – które przynosiły mu spory dochód.

Schindler zatrudniał Żydów, początkowo ze względów ekonomicznych – byli darmową siłą roboczą. Prawdopodobnie powstanie getta i brutalne akcje deportacyjne uświadomiły mu, że jako dyrektor dobrze prosperującej fabryki ma szansę, by tym ludziom pomóc – wydawane żydowskim pracownikom kenkarty chroniły ich przed wysiedleniami i wywózkami do obozów.

Po likwidacji getta (marzec 1943 r.) dzięki swoim kontaktom i łapówkom Schindler uzyskał zgodę na utworzenie na terenie fabryki podobozu obozu pracy w Płaszowie. Jego pracownicy zamieszkali w wybudowanych przy fabryce barakach, z dala od sadystycznego komendanta obozu Amona Goetha i jego strażników. Fabryka stała się bezpiecznym schronieniem dla ok. 1000 ludzi, także starszych, chorych i dzieci, gdzie warunki sanitarne i racje żywnościowe były znacznie lepsze niż w obozie.

Gdy w obliczu przegranej wojny hitlerowcy zaczęli szykować się do ewakuacji, podobóz w Emalii zlikwidowano. Wtedy Schindler uruchomił fabrykę amunicji w Brünnlitz (Czechy) i tam zatrudnił „swoich” Żydów. W ten sposób uratował życie ok. 1100 osób.

Wojenna historia fabryki i jej ówczesnego właściciela Oskara Schindlera oraz losy uratowanych przez niego żydowskich pracowników, więźniów podkrakowskiego obozu pracy Plaszow, są znane na świecie za sprawą filmu Stevena Spielberga Lista Schindlera z 1993 roku. Dziś w budynku administracyjnym dawnej fabryki naczyń emaliowanych mieści się oddział Muzeum Krakowa – chętnie odwiedzany przez turystów z różnych krajów, pragnących zobaczyć miejsce, w którym dzięki Oskarowi Schindlerowi ocalenie znalazło ponad tysiąc osób. Na prezentowanej tu stałej wystawie postać niemieckiego przedsiębiorcy, „sprawiedliwego wśród narodów świata”, oraz losy uratowanych przez niego krakowskich Żydów przedstawione są jako część skomplikowanej historii miasta w czasie hitlerowskiej okupacji w latach 1939-1945. Wielka historia II wojny światowej krzyżuje się tu z życiem codziennym, prywatne historie – z tragedią, która dotknęła cały świat.

Wstęp na wystawę zalecany jest dla osób w wieku od 14 lat. W Fabryce Schindlera odbywają się także wystawy czasowe, pokazy filmów i inne wydarzenia. Zalecana jest rezerwacja: www.bilety.mhk.pl. Fabryka Schindlera jest częścią muzealnej Trasy Pamięci (Ulica Pomorska, Apteka Pod Orłem, Fabryka Schindlera). W 1. wtorek miesiąca nieczynne.

Bilety: normalny 32 zł, ulgowy 28 zł, rodzinny 64 zł, wstęp wolny w poniedziałki (obowiązują wejściówki)
www.bilety.mhk.pl

Na terenie dawnej fabryki Oskara Schindlera znajduje się także MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie.

OK Nasz strona korzysta z plików cookies w celach statystycznych, marketingowych i promocyjnych. Możesz wyłączyć tą opcję w ustawieniach prywatności swojej przeglądarki.