Czesław Miłosz spędził w Krakowie w sumie około 12 lat. Trafił tu na chwilę w 1945 roku – na długo przed wielką międzynarodową karierą. Późnej miasto stało się spokojną przystanią dla słynnego twórcy u kresu życia. Przechadzając się śladami Miłosza po Krakowie, odwiedzimy miejsca, w których można było spotkać poetę zarówno tuż po zakończeniu wojny, jak i w latach 90. ubiegłego stulecia i na początku lat dwutysięcznych. (Uwaga, kolejność lokalizacji na naszej trasie odpowiada układowi geograficznemu, nie chronologii!).

W czasie pierwszego pobytu w Krakowie na początku 1945 roku poeta zamieszkał wraz z żoną Jadwigą w Domu Literatów przy ulicy Krupniczej 22. Wówczas był to tętniący życiem ul, przez to bardzo tłoczny i mało komfortowy dla młodych małżonków, którzy szybko przenieśli się do mieszkania przy ulicy św. Tomasza 26. Pozostali tam niecały rok, bowiem Miłosz już na początku 1946 roku trafił do placówki dyplomatycznej w Nowym Jorku w roli attaché kulturalnego. Do Krakowa powrócił dopiero w 1989 roku jako okryty noblowską sławą poeta. Jerzy Illg, wydawca i przyjaciel twórcy, w książce „Mój znak” wspomina: „Jego »miejscem na ziemi« stawał się powoli Kraków, który najpierw odwiedzał, spędzając tu kilka dni, później kilka miesięcy, by ostatecznie tu zamieszkać”. Atmosfera miasta przypominała poecie przedwojenne Wilno. Brał udział w krakowskim (i nie tylko) życiu intelektualnym i literackim. Swoją aktywność rozpoczął serią spotkań autorskich w Bibliotece Jagiellońskiej, które przyciągały rekordowe rzesze publiczności. W tym czasie publikował też wiersze w „Tygodniku Powszechnym”, którego redakcja mieściła się przy ulicy Wiślnej 12 (biograf noblisty Andrzej Franaszek wspomina, jak poeta wpadł do redakcji z butelkami whisky, by świętować urodziny). W 1993 roku na stałe zamieszkał wraz z żoną Carol w dwupokojowym mieszkaniu przy ulicy Bogusławskiego 6. To stamtąd wyruszał do Wydawnictwa Literackiego przy ulicy Długiej 1 i wydawnictwa Znak przy ulicy Kościuszki 37, w których doglądał swoich publikacji. Odwiedzał również ulubione lokale (Jerzy Illg twierdził, że Carol nie sprawdzała się w roli gospodyni – do jedzenia w mieszkaniu Miłoszów był jedynie pokrojony w paski pischinger), m.in. kawiarnię Noworolski, gdzie siadał przy filiżance kawy lub kieliszku koniaku Hennessy, czy dawnej restauracji Guliwer przy ulicy Brackiej 6, gdzie jadł obiady przy stoliku nr 6 (delektował się zwłaszcza tartą cytrynową, co zresztą nie dziwi, bowiem poeta miał wielką słabość do słodyczy, szczególnie zaś do marcepanu!). Miłosz odwiedzał też kamienicę Pod Trzema Koronami przy ulicy Kanoniczej 7, gdzie mieściła się siedziba krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a przy okazji zaglądał do kawiarni U Literatów. Natomiast w każdą niedzielę przychodził z Carol do kościoła św. Idziego na mszę w języku angielskim. Po śmierci w 2004 roku został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce, gdzie spoczęli także inni mistrzowie pióra: Stanisław Wyspiański, Adam Asnyk, Józef Ignacy Kraszewski czy Teofil Lenartowicz.

Kraków jest pełen miejsc, które upamiętniają słynnego honorowego obywatela miasta (wyróżnienie to poeta otrzymał w 1993 roku). W najstarszej księgarni w mieście przy Rynku Głównym 23 (dziś Empik) znajdują się dwie sale, którym patronują literaccy nobliści – Miłosz i Szymborska. Oprócz książek poetów natrafimy tam na mural z ich podobiznami. Przy ulicy Brackiej 3, przy wejściu do Nowej Prowincji odnajdziemy domofon poetycki, przez który zadzwonimy po wiersz Miłosza. Przechadzając się Plantami, natkniemy się na poświęconą mu ławkę – po zeskanowaniu kodu QR usłyszymy fragment Traktatu poetyckiego („Fiakry drzemały pod Mariacką Wieżą. / Kraków malutki jak jajko w listowiu…”). Nieco dalej u stóp Wawelu (od strony ulicy Powiśle) zobaczymy instalację Ślad, będącą odbiciem linii papilarnych kciuka Miłosza. Natomiast na drugim brzegu Wisły przy Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha trafimy na Schody Czesława Miłosza, na których można wygodnie rozsiąść się, by przeczytać tomik wierszy poety.

W Krakowie w czerwcu odbywa się Festiwal Miłosza – największe tego typu wydarzenie poetyckie w tej części Europy. Podczas każdej edycji sale konferencyjne, księgarnie kameralne i kawiarnie festiwalowe zamieniają się w poetycką przestrzeń dialogu – spotykamy się z twórcami z całego świata, by dyskutować o palących kwestiach społecznych, kulturowych i politycznych. Ostatniego dnia festiwalu przyznawana jest Nagroda im. Wisławy Szymborskiej.