Wieża Wolności 1918

Rynek, Kraków

Dzisiaj:

brak informacji

W 1918 roku u stóp wieży ratuszowej doszło do historycznego przejęcia odwachu z rąk Austriaków i postawienia tam polskiej straży. Na wieży zawisła też po raz pierwszy po 123 latach biało-czerwona flaga, na znak wyzwolenia Krakowa spod władzy zaborcy. Za sprawą tych wydarzeń wieżę ratuszową nazwano symbolicznie „Wieżą Wolności”.

W południe 31 października 1918 roku oddział polskich żołnierzy z rozkazu porucznika Antoniego Stawarza zajął odwach – niewielką neogotycką budowlę przy wieży ratuszowej, w której mieściła się wartownia garnizonu austriackiego. Po usunięciu z odwachu żołnierzy zaborcy postawiono tam polską straż – po raz pierwszy od ponad stu lat. Działania te nie miały większego znaczenia militarnego, istotny był jednak ich wymiar symboliczny i propagandowy: usunięcie austriackich żołnierzy z centrum miasta było bowiem widocznym znakiem wyzwolenia Krakowa.

W pierwszą rocznicę tych wydarzeń na Rynku Głównym odbyła się manifestacja patriotyczna z udziałem uczestników wyzwolenia Krakowa; zaaranżowano też symboliczne przejęcie odwachu. Był to początek tradycji inscenizowania zmiany warty austriackiej na polską, którą powtarzano do wybuchu II wojny światowej. W 1946 roku odwach ratuszowy zburzono, co władze komunistyczne tłumaczyły koniecznością usunięcia z przestrzeni publicznej śladów kojarzących się z latami zaborów. W rzeczywistości zniszczono jeden z symboli oswobodzenia Krakowa. Po 1989 roku przywrócono na stałe tradycję historycznej zmiany warty, która odbywa się przed wieżą ratuszową, w miejscu zburzonego odwachu. Na ścianach wieży umieszczono też dwie tablice, które upamiętniają wydarzenia z 31 października 1918 roku.

Na Rynku Głównym nieopodal wieży ratuszowej znajduje się kolejna tablica – przypominająca przysięgę Tadeusza Kościuszki z 24 marca 1974 roku. To wtedy rozpoczęła się insurekcja kościuszkowska, czyli powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom, które ingerowały w wewnętrzne sprawy chylącej się ku upadkowi Rzeczpospolitej. Tego marcowego  dnia generał Kościuszko uczestniczył w mszy świętej w kościele kapucynów przy ul. Loretańskiej, a następnie przeszedł na Rynek Główny i zwrócił się do mieszkańców Krakowa słowami: „Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę”.

Bliskie sąsiedztwo płyty upamiętniającej przysięgę Kościuszki oraz wieży ratuszowej, u stóp której stał niegdyś odwach, stanowi symboliczną klamrę dla tamtych wydarzeń: miejsce, w którym Kościuszko zapoczątkował walkę o niepodległość, stało się scenerią radosnych wydarzeń zapowiadających odrodzenie się polskiej państwowości.

Patrz także: Wieża Ratuszowa – oddział Muzeum Krakowa

Rynek, Kraków
OK Nasz strona korzysta z plików cookies w celach statystycznych, marketingowych i promocyjnych. Możesz wyłączyć tą opcję w ustawieniach prywatności swojej przeglądarki.