Po utracie niepodległości przez Polskę w roku 1795 wawelskie wzgórze okupowały wojska zaborców: Rosji i Prus, a ostatecznie trafiło ono w ręce Austriaków. Ci utworzyli tu wojskowy lazaret, a część zabudowy, w tym średniowieczne kościoły, wyburzyli. W 1846 roku po likwidacji Wolnego Miasta Krakowa przekształcono Wawel w skierowaną przeciwko miastu austriacką cytadelę. Podjętym przez Polaków w Galicji w 1860 roku staraniom o uzyskanie względnej autonomii towarzyszyły zabiegi o uwolnienie symbolu polskiej państwowości z rąk zaborczej armii. Przełomowym punktem tych działań była uchwała Sejmu Galicyjskiego z 1880 roku ofiarowująca zamek cesarzowi Franciszkowi Józefowi I na rezydencję. Na przełomie XIX i XX stulecia przeprowadzono restaurację katedry oraz rozpoczęto trwającą kilka dziesięcioleci konserwację zamku, w którą zaangażowali się wybitni artyści i architekci. W latach 1905-1911 wojsko ostatecznie opuściło Wawel. Otwarta w styczniu 2020 nowa stała ekspozycja na wzgórzu Wawel odzyskany upamiętnia wysiłek włożony w uratowanie oraz przywrócenie świetności dawnej królewskiej rezydencji.

Bilety normalny 11 zł, ulgowy 6 zł, w poniedziałek wstęp bezpłatny – należy pobrać wejściówkę w kasie