Tradycyjne Święto Rękawki 2025
wtorek, 22 kwietnia 2025, 11:30-18:00
Ponad tysiącletnia tradycja ożyje po raz kolejny we wtorek po Wielkanocy. Wczesnośredniowieczna osada pełna aktywności i barwnych postaci, słowiańskie obrzędy i wielka bitwa – wszystko to czeka na żądnych przygód gości Tradycyjnego Święta Rękawki na Kopcu Krakusa. Wydarzenie odbędzie się już 22.04.2025, w godz. 11.30-18.00. Hasło przewodnie tegorocznego święta – „Chrobry przejmuje Kraków” – nawiązuje do obchodzonej w 2025 roku rocznicy Tysiąclecia Królestwa Polskiego.
Ponad tysiąc lat temu, kiedy Polska była w znacznej mierze dziewiczą puszczą, tereny współczesnego Krakowa zamieszkiwało plemię Wiślan. Osadnicy czcili dawnych bogów – im oddawali cześć oraz składali ofiary. Koniec X wieku był dla nich jednak bardzo burzliwy. Miasto przechodziło z rąk do rąk, aby w końcu ok. 1000 roku zostać odbitym spod panowania czeskiego przez Polan, na czele których stał Bolesław Chrobry. Chociaż późniejszy król Polski odbił teren z rąk braci chrześcijan, to dopiero on wprowadził istotne zmiany w życiu religijnym pospólstwa, ustanawiając w mieście biskupstwo. Był to niewątpliwie jeden z jego wielkich sukcesów, który umocnił zarówno państwo, jak i samego władcę na arenie międzynarodowej. Kraków kwitł: rozwijało się rzemieślnictwo, handel, sztuka, niemniej dawni bogowie nie zostali tak prędko zapomniani. Tradycyjne Święto Rękawki na Kopcu Krakusa towarzyszyło mieszkańcom grodu niezmiennie przez kolejne wieki w myśl przedchrześcijańskiej tradycji odprawiania wiosennych obrzędów ku czci zmarłych, której początki sięgają wczesnego średniowiecza (ok. VIII w.). Współcześnie, organizowane od 2001 roku, z inicjatywy Centrum Kultury Podgórza oraz Drużyny Wojów Wiślańskich KRAK święto powróciło do swoich korzeni. Każdego roku w pierwszy wtorek po Wielkanocy pod Kopcem gromadzą się miłośnicy historii oraz przygody, aby na własne oczy doświadczyć wyjątkowej krakowskiej tradycji.
Tegoroczne obchody święta odbędą się pod hasłem – „Chrobry przejmuje Kraków”, co zobrazuje widowisko teatralne ukazujące przejęcie grodu. Pod Kopcem Krakusa będzie można przenieść się w czasie o całe milenium i zobaczyć jak wyglądało życie we wczesnośredniowiecznej osadzie, jakich pełno było wokół miasta. Duchy przeszłości ożyją w tematycznych wioskach i pobliskich gaikach kopca. Na własne oczy będzie można zobaczyć tradycyjne rzemiosła, stroje z epoki i średniowieczne obrzędy odprawiane z okazji nadejścia wiosny. Nie zabraknie strawy oraz napitków wszelakich przygotowywanych według przepisów naszych przodków. Miłośnicy militariów będą mogli obejrzeć jak wyglądały średniowieczne potyczki zbrojne. Integralnym elementem imprezy są występy artystyczne bardów oraz zespołów folkowych czerpiących inspiracje z muzyki średniowiecznej, w tym roku usłyszymy występ folkrockowego zespołu Żmij, swoją twórczością nawiązującego do mitologii słowiańskiej. Muzycy zagoszczą na scenie Rękawki, gdy słońce zacznie chylić się ku zachodowi, zamykając tym samym swoim występem obchody święta. Nie zabraknie również tradycyjnych elementów programu: obrzędu rozpalenia ognia na szczycie Kopca Krakusa, biegu wojów w pełnym uzbrojeniu dookoła kopca, prezentacji przybyłych drużyn, wróżby z wielkiego kołacza na pomyślność grodu Krakowa. Kulminacyjnym elementem wydarzenia będzie wielka bitwa wojów – starcie wojsk Chrobrego z Czechami. Dwie potężne armie staną naprzeciw siebie u stóp Kopca Krakusa, skrzyżują miecze, topory i tarcze – nie szczędząc sił będą walczyć o zwycięstwo. Odwiedzający będą mogli zaopatrzyć się w rozmaite dobra nawiązujące do motywów wczesnośredniowiecznych oraz odwiedzić specjalne stoisko z gadżetami związanymi z Tradycyjnym Świętem Rękawki. W tym roku na stoisku będzie można zdobyć kolejną edycję magnesu (wraz z poprzednimi), drewniane modele do składania, okolicznościowe przypinki i akcesoria oraz publikacje książkowe dla młodszych i nieco starszych – w tym wspaniałą, bogato ilustrowaną pozycję opisującą dzieje Święta, autorstwa Ewy Kubicy-Kabacińskiej. Nie zabraknie atrakcji przygotowanych specjalnie dla małych osadników. W strefie dla dzieci odbędą się zajęcia zielarskie, warsztaty lepienia z gliny, warsztaty kaligrafii i pisania gęsim piórem. W osadzie przygotowane będą również aktywności fizyczne dla najmłodszych – bieg z przeszkodami, wyścigi w workach, przeciąganie liny, slalom pomiędzy plastrami drewna, rzut sakiewką do celu, łowienie rybek, rzucanie obręczą do palików, wyścigi na nartach trzyosobowych. Ponadto mali wojowie chętni spróbować się w boju będą mogli uczynić to w Strefie Młodego Wikinga, w której czeka ich trening na bezpieczne miecze go-now, bitwy drużynowe, przymierzanie pancerzy (hełmy, tarcze, miecze, topory, włócznie, kolczugi, pancerz lamelkowy), zdjęcia pamiątkowe na tronie Jarla Wikingów, turniej małych wojów. Wiele dobra spotkać może również gości na stoiskach partnerów wydarzenia: Muzeum Archeologicznego, Muzeum Krakowa – Muzeum Podgórza, Rady Dzielnicy XIII oraz Wydawnictwa ZNAK promującego książkę "Chrobry Rex. Pierwszy z królów" autorstwa Michaela Morysa-Twarowskiego.
Plan godzinowy wydarzenia
11:30 | Wejście wojów na Kopiec Krakusa
12:00 | Obrzęd rozpalenia ognia na Kopcu Krakusa
12:30 | Bieg wojów w pełnym uzbrojeniu dookoła Kopca
13:00 | Przedstawienie przybyłych drużyn | scena
13:30 | Inscenizacja „Konsekracja romańskiej rotundy przez Czechów” | scena
14:00 | Wróżba pomyślności dla grodu Krakowa
14:45 | Turniej pojedynków o nagrodę księcia Kraka
14:45 | Inscenizacja „Bolesławowe podszepty” | scena
16:00 | Wielka bitwa wojów: starcie wojsk Chrobrego z Czechami
16:00 | Spotkanie z Michaelem Morysem-Twardowskim „999. Rok, w którym Chrobry zdobył Kraków” | scena
16:45 | Inscenizacja „Wygnanie Czechów z Krakowa” | scena
17:00 | Widowisko „Z korzeni” – Fundacja Wszyscy Obecni
17:15 | Koncert zespołu Żmij | scena
Strefa dla dzieci
Czędowe Igry
12:00-13:00 | Zajęcia zielarskie – przygotowanie potraw z ziołami, smakowych smarowideł i herbatki słowiańskiej oraz poznawanie smaków kuchni wczesnośredniowiecznej
13:30-14:30 | Warsztaty lepienia z gliny – prowadzenie: Sabina Czerniawska
15:30-16:30 | Warsztaty kaligrafii, pisanie gęsim piórem – prowadzenie: Sabina Czerniawska
12:00-17:30 | Zabawy dla dzieci w stylu wczesnośredniowiecznym: bieg z przeszkodami, wyścigi w workach, przeciąganie liny, slalom po plastrach drewna, rzut sakiewką do celu, łowienie rybek, rzucanie obręczą do palików, wyścigi na nartach trzyosobowych
12:00-17:00 | Strefa Młodego Wikinga „Przeżyj przygodę z wikingami”: trening młodych wojów na bezpieczne miecze go-now, bitwy drużynowe, przymierzanie pancerzy wojów (hełmy, tarcze, miecze, topory, włócznie, kolczugi, pancerz lamelkowy), zdjęcia pamiątkowe na tronie Jarla Wikingów, turniej małych wojów Spacery z Muzeum Podgórza
12:00 | „Czemu mamy dwie Rękawki” – prowadzenie: Melania Tutak
14:00 | „Początki Podgórza z legendą w tle” – prowadzenie: Anna Warzecha Stanowiska partnerów
Muzeum Archeologiczne (11:30-17:00)
- Program edukacyjno-rozrywkowy dla dzieci i młodzieży koncentrujący się na postaci Bolesława Chrobrego
- Konkursy i quizy historyczne
- Kolorowanki i rebusy związane z życiem Bolesława Chrobrego
- Warsztaty: tworzenie korony królewskiej, repliki Szczerbca, kaligrafia gęsim piórem
- Prezentacja średniowiecznych kronik dla dorosłych
Muzeum Podgórza (11:30-17:00)
- Wydawnictwa historyczne i popularyzatorskie dotyczące Podgórza
- Pamiątki podgórskie: magnesy, torby, zakładki, kubki, modele
- Wydawnictwa dziecięce
Rada Dzielnicy XIII (14:00-17:00)
- Dyżur radnych
- Gry i zabawy dla dzieci
Wydawnictwo ZNAK (11.30-17.00)
- Promocja książki Chrobry Rex. Pierwszy z królów – Michael Morys-Twarowski
Kopiec Krakusa
al. Powstańców Śląskich / ul. Wielicka
Według legendy – mogiła legendarnego założyciela Krakowa. A w rzeczywistości? Faktów znamy niewiele, zaś tajemnica goni tu tajemnicę…
Książę (według innej wersji król) Krak miał być legendarnym założycielem Krakowa. Gdy zmarł, poddani z wdzięczności za jego dobroć i sprawiedliwe rządy usypali mu mogiłę w formie kopca. Tyle mówi legenda.
Faktów znamy niewiele: pewne jest, że kopiec to najstarsza budowla w mieście, jego wysokość to 16 metrów, średnica u podstawy liczy 60 metrów, zlokalizowano go na prawym brzegu Wisły (w Podgórzu), na wapiennym wzniesieniu Krzemionek. Poza tym tajemnica goni tu tajemnicę: kiedy, dzięki komu i dlaczego powstał kopiec? Niczego nie wiemy na pewno.
Być może usypano go w VIII wieku. Wskazuje na to brązowa spinka awarska z tego okresu (Awarowie, lud koczowniczy z Azji Środkowej, przybyli na tereny Europy Wschodniej w VI wieku), którą archeolodzy odnaleźli we wnętrzu kopca. Niektórzy naukowcy łączą jednak jego powstanie z Celtami i ich kalendarzem astronomicznym, datując go na I wiek n.e. Wskazywać na to ma wzajemne położenie kopców Krakusa i oddalonego o 10 km Wandy (w Nowej Hucie).
W czasach przedchrześcijańskich kopiec był przypuszczalnie miejscem słowiańskich zaduszek, obchodzonych wiosną. Oddawano tu cześć zmarłym i urządzano stypy. Tradycja świętowania na i przy kopcu przeniosła się w czasy chrześcijańskie, a uroczystości zamieniły się w festyn. Podczas zabaw palono tu ogniska, urządzano zawody szermiercze, a biednym ze szczytu kopca rzucano jedzenie i pieniądze. Ten odpust, odbywający się do dziś we wtorek po Wielkanocy tutaj oraz przy kościółku św. Benedykta na sąsiednim wzgórzu Lasoty, nosi nazwę Rękawka. Językoznawcy odnoszą tę nazwę do czeskiego rakew (trumna) lub serbskiego raka (grób), co mogłoby potwierdzać, że kopiec był miejscem kultu zmarłych przodków lub po prostu grobem. Natomiast tradycja mówi, że poddani Kraka nosili ziemię na jego mogiłę w rękach i rękawach, co uwieczniła nazwa.
Wciąż jednak nic nie wiemy na pewno. Mityczny założyciel Krakowa pilnie strzeże swoich sekretów...
Ogólnodostępny
Polecamy
Festiwal Sztuki Trójmorza 2025
czwartek, 24 kwietnia 2025 - niedziela, 31 sierpnia 2025
Nostalgia. Poszukiwacze gasnących gwiazd
czwartek, 24 kwietnia 2025, 18:00 - niedziela, 14 września 2025
Niepołomice. Miasto, czas i ludzie
Wydarzenie stałe
Obraz we wnętrzu
czwartek, 13 marca 2025 - środa, 30 kwietnia 2025