Synagogę Tempel warto zobaczyć z co najmniej dwóch powodów. Pierwszym są jedyne tak dobrze zachowane w Polsce witraże synagogalne. Drugim – jej „nieortodoksyjność”.

Synagogę Tempel warto zobaczyć z co najmniej dwóch powodów. Pierwszym są jedyne tak dobrze zachowane w Polsce witraże synagogalne. Piękny zespół 36 witraży z motywami florystycznymi i geometrycznymi podziwiać można w oknach parteru i piętra. Na wielu z nich zachowały się sygnatury z nazwiskami fundatorów. Drugim powodem jest jej „nieortodoksyjność”: synagoga Tempel zwana niekiedy Postępową jest synagogą reformowaną. Nazwa tempel – oznaczająca świątynię – nawiązywała do zburzonej świątyni Salomona w Jerozolimie. Reformatorzy odrzucali bowiem tezę o ponownym jej odbudowaniu, a swoją jedyną ojczyznę widzieli w miejscu, w którym żyli.

Krakowska synagoga wzniesiona w latach 1860-1862, była wielokrotnie rozbudowywana (powiększono ją m.in. o pięcioboczną apsydę, neorenesansowy ganek, niskie, boczne nawy oraz – już po ostatniej wojnie – rytualną łaźnię, tzw. mykwę).

Specyfiką postępowego programu synagogi Tempel były wygłaszane tu kazania w języku polskim i niemieckim. Najwybitniejszym kaznodzieją był rabin dr Ozjasz Thon, w okresie międzywojennym poseł na Sejm Rzeczypospolitej. Kolejną innowacją było dopuszczenie do śpiewu – obok kantora i chóru – kobiet. To powodowało, że synagoga była mocno krytykowana przez ortodoksyjną społeczność żydowską związaną m.in. z synagogą Remuh.

W czasie II wojny światowej synagogę zamieniono na magazyn i stajnie, jednak wnętrze nie poniosło tak dotkliwych strat jak pozostałe świątynie. Zachował się okazały aron ha-kodesz z białego marmuru, drewniane galerie dla kobiet (tzw. babiniec) oraz polichromowane dekoracje stropu i galerii. Odbywające się tu także po wojnie nabożeństwa ustały wraz ze śmiercią ostatniego kantora bożnicy – Abrahama Lesmana w 1985 roku. Dziś Tempel jest miejscem modlitwy, ale też wydarzeń kulturalnych – m.in. co roku goszczą tu koncerty Festiwalu Kultury Żydowskiej. Na tyłach ponownie działa mykwa.

W latach 2006-2008 wzniesiono na tyłach synagogi Centrum Społeczności Żydowskiej fundacji Karola księcia Walii.

Zobacz także:

• na fasadzie frontowej, wysoko pod attyką umieszczono tablice dekalogu z czarnego marmuru ze złoconymi literami
• wnętrze dekorowane w stylu mauretańskim

nieczynna w soboty i święta żydowskie
Bilety: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł